در این درسگفتار با اندیشه سارتر در مورد چگونه زیستن یک زندگی اصیل و اهمیت مقولههای آزادی، دلهره و مسئولیت آشنا خواهیم شد. همچنین با اندیشههای سیمون دوبووار در خصوص اهمیت مقوله آزادی در معنابخشی به زندگی و نیز تأملات ویژه او در مورد هویت اگزیستانس زنان آشنا خواهیم شد.
ژان پل سارتر
در نگاه سارتر ما به جهانی پرتاب شدهایم که هیچ طرح و قصد الهی در آن وجود ندارد. ما در جهانی یکسره پوچ و بیمعنا زندگی خود را به سر میبریم. در چنین جهانی ما احساس وانهادگی و بیگانگی میکنیم و این احساس ره به ناامیدی، کسالت، تهوع و پوچی میبرد. هرچند ما محصول تاریخ گذشته خود هستیم، اما نباید فراموش کنیم که گذشته هرگز ما را تماما به غل و زنجیر نمیکشد. ما همیشه میتوانیم مسیر نوینی در پیش بگیریم. بنابراین بر عهده تک تک ماست که انگیزه و معنای خود را در زندگی بیافرینیم. تنها ارزشهای راستین آنهایی هستند که ما آزادانه برای خود خلق میکنیم.
هر کدام از ما مسئول زندگی خود هستیم و به همان اندازه مسئول تمام حوادث جهانی هستیم که در آن زندگی میکنیم. جهان پر از عشق و دهشت است. آدمها هم مستعد فداکاری و ایثار هستند و هم مستعد قساوتهای منزجر کننده. این با ماست که در کدام جبهه بجنگیم. وظیفه و تعهد فرد دارای زندگی اصیل این است که به طور کامل مسئولیت خود را در قبال خویشتن خود و همچنین در قبال جهان پیرامونش بپذیرد. ما با انتخاب هایمان نه تنها کیستی خودمان را بلکه چیستی جهانمان را رقم میزنیم. هر تصمیمی که میگیریم بر خلق دنیای پیرامون اثر خواهد داشت و فرار از پذیرش این امر مسئولیتگریزی و خودفریبی است. ما باید با پذیرش سیالیت وجود، ارزشها، نهادها، عادتها، چشماندازها و اندیشههای تازه خلق کنیم.
سیمون دوبوار:
در نگاه دوبووار آزادی منبع و مبنای همۀ ارزشهاست. بنابراین ما میتوانیم به نحوی خلاقانه و شادمانه در معنابخشیدن و غنای زندگی خویش شرکت کنیم. در عین حال وی به دنبال ارائه شرحی است از این که چگونه فلسفه آزادی میتواند متضمن تعهد و مسئولیت و عمل اجتماعی باشد. ارادۀ معطوف به آزادی ارادۀ معطوف به هر کاری نیست که آرزو میکنیم بلکه در اصل باید همواره به سمتی حرکت کند که در صدد گسترش بخشیدن به دامنه آزادی دیگران نیز باشد. در این شادمانی بهرهمندی من و دیگری از آزادی است که معنا خلق میشود. بنابراین ما باید ضرورتا برای آزادی دیگران ارزش قائل باشیم. رسالت اخلاقی ما به حداکثر رساندن آزادی هم برای خودمان و هم برای دیگران است و همین امر است که به زندگی ما و دیگران معنا میبخشد. ما باید برای ساختن جهانی از بند ستم رها شده، تلاش کنیم تا تمامی آدمها از گزینههای گستردهتری برای انتخاب سبک زندگی خود و نیز جستجوی معنا برخوردار باشند.
دوبووار همچنین در مسیر اندیشههای خود تأمل ویژهای بر ستمی دارد که در طول تاریخ بر زنان روا داشته شده است. زنان باید خودشان را از ستم و نیز انفعالی که جامعه بر آنها تحمیل کرده است، آزاد کنند.
دیدگاه خود را بنویسید